Change language

Change country

Hoe digitale platforms hun bedrijfsmodellen veranderen

Digitale platforms veranderen de manier waarop klanten bedrijven vinden. En modellen veranderen mee.
man presenting a graph in a meeting

Een van de grootste online diensten ter wereld heeft aangekondigd de stap naar de beurs te gaan maken. Vanaf 3 april zal de Zweedse muziekstreamingdienst Spotify officieel genoteerd zijn aan de New York Stock Exchange onder de naam SPOT. Naar verwachting zal het digitale platform een waarde bereiken van zo'n € 16,25 miljard. Maar daarvoor moet het investeerders wel zien te overtuigen van het bedrijfsmodel.

In het verleden draaide een economie simpelweg op bedrijven die aan klanten producten of diensten aanboden. Vandaag de dag zijn de marges voor verkopers en dienstverleners in de meeste sectoren echter laag. Traditionele bedrijfsmodellen leveren nog maar weinig waarde op. In plaats daarvan zijn er bedrijven als Google, Facebook, Uber en Amazon. Zij bedenken nieuwe manieren om winst te maken en geven vorm aan de nieuwe platformeconomie.

Dat is een uitgebreid digitaal systeem dat cloud computing, big data en mobiele apps met elkaar verbindt. Hieronder vallen maaltijdbezorgdiensten zoals Deliveroo, videostreamingsdiensten als YouTube en taxi-apps zoals Uber en Lyft. Deze platforms hebben iets belangrijks gemeen: ze creëren digitale marktplaatsen waar gebruikers met elkaar in contact komen en maken transacties mogelijk die anders niet zouden hebben plaatsgevonden.

De afgelopen decennia hebben we een snelle groei gezien van het aantal bedrijven dat winst maakt met het bouwen van platforms, in plaats van zelf producten of diensten aan te bieden. Volgens internationaal zakelijk dienstverlener Accenture heeft de platformeconomie een wereldwijde marktkapitalisatie van $ 2,6 biljoen bereikt en zullen dit soort bedrijven in 2020 een kwart uitmaken van de wereldeconomie. Maar hoewel er op zulke platforms enorm veel transacties plaatsvinden, is het niet altijd even makkelijk om er winst mee te maken.

Als Spotify beursgenoteerd is, moet het bedrijf aan investeerders uitleggen hoe het van plan is om winst te gaan maken. In 2017 groeide de omzet van het bedrijf met 39% tot € 4,1 miljard. Vanwege de hoge bedrijfslasten maakte het bedrijf echter toch een verlies van € 1,22 miljard. Als u geen duidelijk beeld heeft van hoe u winst gaat maken, heeft u het als bedrijf moeilijk op de aandelenmarkt. Denk ook maar eens aan de beursgang van Snap, de makers van Snapchat.

De voorbeelden van Spotify en Snap laten zien dat het enorm kostbaar kan zijn om een platform in de lucht te houden. De meeste platforms kiezen voor een verdienmodel waarbij ze via abonnementen een deel ontvangen van de opbrengst van iedere verkoop via het platform. Uber strijkt bijvoorbeeld een variabel percentage van gemiddeld 20% van de transactie op. Airbnb brengt bij gasten 5 tot 15% aan servicekosten in rekening, plus belasting. Platforms als de App Store van Apple, Google Play en Amazon baseren hun verdienmodel ook op transactiekosten, maar op een iets andere manier: hun omzet wordt bepaald door het omzetvolume op hun platform.

Abonnementdiensten worden in de platformeconomie steeds populairder. Netflix heeft wereldwijd 118 miljoen abonnees die iedere maand € 10,99 betalen. Platforms bieden vaak een gratis dienst aan, met de optie om te upgraden naar een premium versie. Dropbox heeft 500 miljoen gebruikers, maar slechts 2% is betaald abonnee. Daarentegen heeft Spotify slechts 159 miljoen gebruikers, waarvan maar liefst 44% (dus in totaal 71 miljoen gebruikers) de maandelijkse abonnementskosten betaalt. Platforms hoeven niet volledig gebaseerd te zijn op abonnementen of transacties. Steeds meer bedrijven proberen de twee verdienmodellen namelijk te combineren.

In november 2017 kondigde de maaltijdbezorgdienst Deliveroo aan dat ze een abonnementsdienst zouden gaan lanceren. Voorheen rekende het platform altijd € 2,85 aan kosten per bezorging. Ze besloten echter een abonnement van € 9,50 per maand te introduceren waarmee mensen onbeperkt gratis konden bestellen. De marges voor iedere afzonderlijke bestelling worden daardoor kleiner, maar gebruikers bestellen vaker. Uiteindelijk zorgt dit dus wel voor een groter transactievolume op het platform.

Een paar jaar geleden had niemand nog gehoord van Netflix, Deliveroo of Spotify.

twee collega's werken op een laptop

Platforms zijn gegroeid en spelen een alsmaar grotere rol in de digitale economie. Maar er zijn steeds meer overheden en gemeentes die hun beklag doen over hoe dit soort bedrijven werken. De rechter in Londen bepaalde in 2017 dat de werkwijze van Uber illegaal was, omdat het bedrijf zijn chauffeurs niet als werknemers behandelde. In Barcelona wordt Airbnb geweerd vanwege de snelle stijging van de huizenprijzen in de stad. Francesca Bria, chief technology officer van Barcelona, legde op een conferentie in 2016 de problemen met platforms uit:

”De platformeconomie biedt duidelijk kansen voor economische groei, maar er moet een aantal belangrijke problemen worden opgelost: in de eerste plaats op het gebied van het eigenaarschap, de controle en het beheer van persoonlijke gegevens... Kunnen steden een nieuw bedrijfsmodel omarmen waarbij gegevens van iedereen zijn en waarin nieuwe vormen van samenwerking en democratische innovatie worden gestimuleerd? Hoe kunnen steden ervoor zorgen dat zulke gegevens niet alleen bij bedrijven belanden, maar ook ten gunste van de samenleving worden ingezet?”

Bria stelt dat gemeentes de verplichting hebben om alternatieve digitale platforms te ontwikkelen ten gunste van lokale bewoners. Deze platforms moeten door de overheid worden bekostigd met belastinggeld en mogen geen conventioneel verdienmodel hebben. Dat zorgt voor eerlijkere loonvoorwaarden voor chauffeurs, want er gelden geen transactiekosten of abonnementskosten voor gebruikers.

Digitale marktplaatsen hebben onze levens en de wereldeconomie veranderd, maar ze zoeken nog steeds naar manieren om consistent winstgevend te zijn. Bedrijven als Spotify kunnen op de lange termijn alleen succesvol zijn als ze de juiste balans kunnen vinden tussen het behouden van loyale klanten en voortdurend de beste prijs-kwaliteitverhouding bieden. De grootste techbedrijven ter wereld consolideren hun platforms. Daardoor word het steeds moeilijker voor nieuwkomers om klanten te vinden die nog geen gebruikmaken van andere platforms.

Innovatie

Ontdek de trends die met nieuwe technologie de grootste sectoren ter wereld volledig veranderen.

  • Het Internet of Things voorbij

    Het aantal nieuwe tools stijgt sneller dan ooit en het is een kwestie van tijd voordat ze gemeengoed worden.

  • man bij een laadpunt voor elektriciteit

    De revolutionaire oplader voor elektrische auto's

    De automotivesector gaat een toekomst vol innovatie tegemoet, naarmate elektrische auto's steeds populairder worden.

Cookies en uw privacy

We gebruiken essentiële cookies om de goede werking van onze website te garanderen. Statistische cookies helpen ons om beter te begrijpen hoe onze website wordt gebruikt en marketingcookies stellen ons in staat om de inhoud beter af te stemmen op de bezoekers van onze website. U kunt uw cookievoorkeuren selecteren via de knop 'Voorkeuren' hieronder, of selecteer 'Alle cookies accepteren' om door te gaan met alle cookies. Door 'Accepteer alle cookies' te selecteren gaat u akkoord met het opslaan van deze cookies op uw apparaat. U kunt deze cookies weigeren door 'Accepteer alleen essentiële cookies' te selecteren. In dat geval staat u ons toe alleen die cookies op uw apparaat te plaatsen die noodzakelijk zijn voor de correcte weergave van onze website.

Cookievoorkeuren

Veld is verplicht

Wij gebruiken cookies om ervoor te zorgen dat onze website goed werkt en soms om een dienst op uw verzoek te verrichten (zoals het beheer van uw cookievoorkeuren). Deze cookies zijn altijd actief, tenzij u uw browser zo instelt dat cookies geblokkeerd worden. Daardoor is het mogelijk dat sommige delen van de website niet werken zoals verwacht.

Veld is verplicht

Met deze cookies kunnen wij de werking van onze website meten en verbeteren.

Veld is verplicht

Deze cookies worden alleen geplaatst wanneer u toestemming daarvoor geeft. Wij gebruiken marketing cookies om bij te houden waarop u klikt en hoe u onze website gebruikt, zodat wij op basis van uw interessegebied content en gepersonaliseerde reclame kunnen tonen.